یادداشت هفته:طرح بهره برداری لازم یا زائد؟

روال مراحل معدنکاری بدینگونه است که بعد از اخذ گواهی کشف باید طرحی بعنوان طرح بهره برداری به سازمان ارایه داد تا براساس آن پروانه بهره برداری صادر شود. این طرح بطور عمده شامل مطالعات اقتصادی و چکیده آن جدول DCF بعنوان نمایه ی گردش مالی معدن و سودآوری آنست.
مقدار استخراج سالیانه و‌عمر معدن نیز بر اساس آن تعیین می شود و در آن گاها موارد فنی نیز بطور خلاصه ذکر می شود.
این طرح توسط یکی از مهندسین سازمان نظام مهندسی معدن تهیه و توسط کمیته کارشناسان صمت بررسی می گردد و البته متضمن هزینه برای بهره بردار و صرف وقت توسط سازمانهای مذکور می باشد.
در خصوص تصمیم در مورد اینکه طرح بهره برداری معادن لازم یا زاید است، چند نکته قابل تامل می باشد:
۱. با توجه به نوسانات قیمتی مواد معدنی بخصوص در کشور ما برآورد اقتصادی صورت‌گرفته نهایتا برای بازه زمان تهیه طرح قابل استناد است.
۲. تمرکز و تاکید کارشناسان صمت بر اقتصادی بودن طرح است و بهمین علت تهیه کننده معمولا بنحوی طرح را تهیه می کند که این اقتصادی بودن را در قالب نرخ بازگشت سرمایه نشان دهد.
۳. بررسی تفاوت بسیار زیاد میان آنچه که در معادن در حال بهره برداری اتفاق می افتاد با آنچه که در طرح نوشته شده است بخوبی گویای عدم کارآیی این طرح است.
۴. این طرح قاعدتاً بر اساس ذخیره کشف شده و بمنظور استخراج آن باید نگاشته شود که با توجه به ضعف عملیات اکتشاف عملا با تغییر در شکل و زاویه و ضخامت ماده معدنی در حین اجرا کاملا متفاوت اجرا میشود.
۵. بسیاری از معادن عملیات اکتشاف را با توجه به ماهیت کانسار یا عوامل اقتصادی در حین استخراج انجام می دهند و پیرو آن بهره برداری صورت می‌گیرد و در این میان هیچ ارجاعی به طرح نمیشود.
۶. نوسانات قیمت ماده معدنی و شیوه های جدید استخراج و ماشین آلات و تکنولوژی های جدید دایما در تغییر هستند و بتناسب آن معدن داران استخراج را برنامه ریزی می کنند. مثلاً در یک دوره مصرف آهک زیاد است و در یک دوره کم و این موارد در طرحها قابل پیش بینی نیست.
با توجه به موارد ذکر شده لزوم بازنگری در این طرح و شیوه تهیه و نظارت بر آن وجود دارد که کارآیی آن را بالا ببرد.