یادداشت هفته: معادن در هزارتوی بروکراسی

با توجه به اهمیت معادن در اقتصاد کشور لزوم روانسازی و کوتاه کردن پروسه های صدور مجوزهای مربوطه امری بدیهی است. یکی از مسائلی که باعث کندی راه اندازی معادن میشود پروسه طولانی صدور مجوز بهره برداری از معدن است.
علت این مساله بنظر قرار دادن همه معادن در مقیاس معادن بزرگ است. این نوع نگاه در بدنه اداری وزاتخانه و سایر ادارت صنعت معدن نیز بوضوح قابل ملاحظه است. به عنوان مثال ارزش راه اندایز یک معدن یا واحد تولیدی با اشتغال صد نفری خیلی بیشتر از ده معدن یا واحد تولیدی با اشتغال ده نفری است. درحالیکه بنظر میرسد شکل دوم حالت پایدارتر و راه اندازی سریع تر و با سرمایه گذاری کمتری دارد.
برای راه اندازی معدن ابتدا باید پروانه اکتشاف گرفت، سپس گواهی کشف و درنهایت پروانه بهره برداری. یک مطالعه تطبیقی بین آنچه که در طرح اکتشاف نوشته می شود و آنچه که اجرا میشود کافی است تا نشان دهد چقدر هزینه و انرژی برای این طرح صرف میشود که اصلا اجرا نمیشود که این مساله در مورد طرح بهره برداری نیز صادق است.
علت کاملا محرز است و آن خاصیت تغییرات زمین و به تبع آن نتایج هر مرحله از اکتشاف و پیرو آن لزوم تغییر برنامه وعملیات اکتشاف است. در مرحله بهره برداری نیز موضوع همین مساله به اضافه تغییرات قیمت ماده معدنی و هزینه ها و البته تورم شدید در ایران است.
از سوی دیگر این مراحل اکتشاف و طرح اکتشاف و طرح بهره برداری برای معادن بزرگ و حداقل متوسط طرحی قابل اتکا و قابل انجام خواهد بود. هرچند که با توجه به تغییرات قیمت و نیز تکنولوژی در معادن بزرگ نیز طرح بهره برداری دایما در حال تغییر است.
لذا بنظر میرسد این روند باید بطور کلی تغییر یابد و مخصوصا برای معادن کوچک مراحل طوری تعریف شوند تا بجای اینکه معادن چندین سال در پروسه اداری تحلیل بروند و راکد بمانند، در کوتاهترین زمان به بهره برداری برسند.